|
W 1952 r. powstały w Nysie Zakłady Budowy Nadwozi Samochodowych, które przejęło infrastrukturę po Fabryce Mebli Stalowych "Zachód". Zakłady te produkowały nadwozia przystosowane do zabudowy na podwoziach samochodów ciężarowych, nadwozia typu furgon oraz inne na specjalne zamówienia. W pierwszej połowie lat 50. w Polsce ani w innych krajach socjalistycznych nie były jednak produkowane samochody dostawcze, których brak w miarę rozwoju gospodarki, był coraz bardziej odczuwalny.
Sytuacja ta sprawiła, że w 1957 r. podjęto decyzję o skonstruowaniu pojazdu tego typu. Równocześnie pracę podjęła warszawska Fabryka Samochodów Osobowych oraz biuro konstrukcyjne zakładów w Nysie we współpracy z lubelską Fabryką Samochodów Ciężarowych, gdzie już pracowano nad Żukiem. Projekt FSO okazał się być niefunkcjonalny i przede wszystkim zbyt skomplikowany technologiczne, co przerastało ówczesne możliwości produkcyjne. Stąd też, mimo wcześniejszych planów, przyjęto projekt z Nysy.
Tamtejsze zakłady skonstruowały samochód oparty na ramie, przystosowany do przewozu cięższych ładunków. Zgodnie z wytycznymi zaadaptowano wiele podzespołów z samochodu osobowego Warszawa, w tym m.in. czterosuwowy, dolnozaworowy silnik M-20, który umieszczono przed osią kół przednich. Szkielet nadwozia wykonano z profili stalowych. Zamontowano w nim łącznie cztery pary jednoskrzydłowych drzwi ? dwie pary w prawej ścianie, jedną w lewej ścianie (drzwi dla kierowcy) oraz jedną w tylnej ścianie. Z przodu pojazdu umieszczono fotele kierowcy i pasażera, pomiędzy nimi zaś znajdowała się pokrywa silnika. W tylnej części nadwozia zamontowano trzy dwuosobowe kanapy. W ten sposób powstał samochód nie tylko dostawczy, ale także mikrobus, gotowy do przewozu niewielkiej liczby osób, oferujący jednak znacznie większą ilość miejsc niż zwykły samochód osobowy. Pierwszy model Nysy oznaczono jako N57.
W późniejszych latach wytwarzano kolejne modele, przystosowane już nie tylko do przewozu osób i towarów, ale także do pełnienia funkcji specjalnych takich jak choćby wykonany na zamówienie Ministerstwa Kultury i Sztuki wóz z osprzętem kinowym. Pojazdy takie jeździły po kraju, umożliwiając mieszkańcom zwłaszcza małych miejscowości uczestniczenie w seansach plenerowego kina. Nysy stały się również podstawowymi pojazdami eksploatowanymi przez długie lata w pogotowiu ratunkowym i milicji (później także jeszcze przez kilka lat w policji). Nysy zasiliły także tabor komunikacji miejskiej nie tylko w mniejszych miastach, ale także w Krakowie czy Warszawie. Pełniły tam rolę mikrobusów, zapewniających szybki transport na krótkich trasach. Popularność samochodu cały czas rosła, w wyniku czego systematycznie zwiększano produkcję, która i tak jak zwykle nie zaspokajała potrzeb.
Nysa cały czas przechodziła różne modernizacji, produkowano ją także w różnych wersjach nadwoziowych. Kolejne, nieco zmienione Nysy, oznaczano symbolami N58 ? N63. W 1964 r. dokonano nieco większych zmian technicznych, w wyniku czego powstała Nysa 501, a później prototyp modelu 503. Sylwetkę pojazdu unowocześniono dopiero w 1968 r. kiedy z taśmy produkcyjnej zjechała pierwsza Nysa 521. Później wprowadzono już tylko nieznaczne zmiany, projektując model 522.
Niestety na tym zakończył się rozwój tej marki. Wprawdzie pod koniec lat 80. stworzono jeszcze prototypy modeli 325 i 523, które były znacznie nowocześniejszymi pojazdami, jednak fabryka przeżywała już wtedy ogromne trudności, które jeszcze pogłębiły się po przemianach gospodarczych na przełomie lat 80. i 90. Wówczas Nysą byli zainteresowani już tylko nieliczni odbiorcy, wobec czego 11 lutego 1994 r. definitywnie. zakończono produkcję samochodów tej marki. Łącznie przez 37 lat wyprodukowano ponad 380 tys. Nys. |
