23 393 Wiadomości w 5 763 wątkach, - wysłana przez 105 użytkowników - Najnowszy użytkownik: michal_sekula_

PRZYCZEPA AUTOBUSOWA JELCZ P01 "KORNISZON"


Historia modelu i dane techniczne

          Miejskie Jelcze 272 MEX oraz turystyczne Jelcze 043 miały dość ograniczoną pojemność pasażerską w stosunku do potrzeb. Do większych miast dostarczano przegubowe Jelcze 021, jednak nie było możliwości wyprodukowania takiej ilości sztuk autobusu w tej wersji. Także zaplecze techniczne (kanały, podnośniki), nie były przystosowane do obsługi długich, przegubowych autobusów. Zdecydowano się więc na inne, swoją drogą bardzo ciekawe rozwiązanie - zaprojektowanie przyczepy pasażerskiej.
          Prace konstrukcyjne ruszyły w 1964 r. w Jelczańskich Zakładach Samochodowych. Początkowo próbowano zbudować przyczepę na licencji czechosłowackiej Karosy, jednak plany te nie powiodły się. Kierownictwo fabryki zdecydowało, że należy zaprojektować przyczepę według własnego i niezależnego pomysłu.
          I tak w 1965 r. zaprezentowano pierwszą serię 400 sztuk przyczep oznaczonych symbolem PO-1 (PO - przyczepa osobowa). Do jej konstrukcji wykorzystano fragmenty nadwozia Jelcza 043. Właściwie były to dwie tylne części nadwozia autobusu zespolone ze sobą. Dlatego też zarówno przód, jak i tył przyczepy wyglądały identycznie. Wewnątrz zamontowano siedzenia samochodowe, przyczepę wyposażono także w odpowiedni system wentylacyjno-grzejny oraz boczne okna przesuwane i wywietrznik dachowy. Zastosowano resory piórowe wspomagane resorami gumowymi, specjalny układ hamulcowy i podwójny zaczep holowniczy wraz ze specjalnym układem kierowniczym sprzężonym z dyszlem. Wszystko to sprawiało, że podróż w przyczepie mogła być całkiem wygodna i bezpieczna dzięki zwiększeniu stabilności konstrukcji. Mogła ona zabrać na pokład 36 pasażerów, którzy wsiadali pojedynczymi, ręcznie otwieranymi drzwiami umieszczonymi w środkowej części przyczepy.
          Początkowo praktycznie cała produkcja przeznaczana była na eksport do innych krajów socjalistycznych. Jelcz zdecydowanie bardziej interesował się zagranicznymi niż krajowymi odbiorcami, o czym świadczy choćby fakt wyprodukowania serii przyczep oznaczonych jako Jelcz 046 na zamówienie odbiorców z NRD. Przyczepy te były identyczne jak model PO-1 z tym, że wyposażono je w podwójne, automatycznie otwierane drzwi (dokładnie takie same jak w Jelczu 272 MEX). Polskie przedsiębiorstwa komunikacyjne były bardzo zainteresowane zakupem takich przyczep, które były zdecydowanie bardziej wygodne w eksploatacji na liniach miejskich jednak Jelcz nie podjął się seryjnej ich produkcji.
          Cały czas eksperymentowano również z wytwarzaniem wersji specjalnych przyczep na bazie modelu PO-1. W ten sposób powstała przyczepa sypialno-turystyczna, a także przyczepa barowa. Planowano również opracowanie innych wersji takich jak objazdowe sklepy i wystawy czy mobilne gabinety lekarskie. Nie było jednak wielkiego zainteresowania takimi produktami, stąd pomysły te nie wyszły poza fazę prototypów.
          Trudno dziś ustalić dokładną ilość przyczep typu PO-1 wyprodukowanych w Jelczu. Tak samo brak jest informacji dotyczących daty oficjalnego zakończenia ich produkcji. Prawdopodobnie stało się to około połowy lat 70. kiedy wiadomo było już, że popularne "ogórki" nie zawojują świata komunikacji i wkrótce zostaną zastąpione bardziej nowoczesnymi konstrukcjami. Być może przyczyniły się do tego również wypadki z udziałem przyczep. Dziś przewóz osób w tego typu przyczepie jest formalnie zabroniony i można go zorganizować jedynie okazjonalnie za specjalnym zezwoleniem. W kraju bowiem zachowało się kilka egzemplarzy jelczańskich PO-1, które znajdują się pod opieką miłośników komunikacji.

Dane techniczne:

Silnik-
Pojemność silnika-
Moc silnika-
Ilość miejsc36 (tylko siedzące)
Układ drzwi0-1-0
Długośćxx mm
Szerokość2500 mm
Wysokość2980 mm
Wysokość podłogi885 mm

W komunikacji miejskiej Nowego Sącza

          W Nowym Sączu użytkowano dziesięć przyczep Jelcz PO-1. Była to jedyna namiastka pojazdów przegubowych w naszym mieście. Pierwszą sprowadzono w roku ...., ostatnią zaś wycofano z eksploatacji w roku .... Służyły do regularnego przewozu pasażerów na najbardziej obciążonych liniach takich jak 8, 9, 21, 22. Przyczepy były na stałe przypisane do autobusów tworząc stałe zespoły. Obsługa tych zespołów była bardzo skomplikowana - pod względem technicznym konieczna była trudna regulacja hamulców by przyczepa hamowała pierwsza a także kierowanie tym zespołem wymagało dużego doświadczenia - długi tylny zwis Jelcza 272 MEX nie ułatwiał manewrowania zespołem. Dziś ślad po przyczepach praktycznie całkowicie zaginął, niemniej jednak miłośnicy komunikacji obok poszukiwań Jelcza 043 lub Jelcza 272 MEX nie ustają w staraniach o pozyskanie wraku przyczepy do odbudowy. Jak niebezpieczne były przyczepy w warunkach zimowych świadczy wypadek z udziałem przyczepy, który miał miejsce w okolicach Barcic. Przyczepa wpadła w poślizg i wpadła w jabłonkę roztrzaskując się oraz ścinając drzewo. Na szczęście autobus jechał we wczesnych godzinach porannych w kierunku Piwnicznej dlatego w chwili wypadku nie było w przyczepie pasażerów.


Nr tab. Marka i typ Data produkcji Rok zakupu Rok kasacji Barwy fabryczne Uwagi
#xx przyczepa autobusowa Jelcz P-01 19xx 19xx 19xx -


Początkowe malowania pojazdów
schematy odpowiadają latom dostaw



Numery taborowe:
#xx